For the English version, see below.
Het indringende boek en de documentaire ‘Verdwenen Stad’ over hoe de Joodse bevolking met de tram uit Amsterdam werd gehaald, waarin de auteurs en makers aangeven welke rol de Gemeentetram Amsterdam in de Tweede Wereldoorlog heeft vervuld, inclusief het versturen van facturen, vervult ons met afschuw.
De geschiedenis van de Gemeentetram Amsterdam is onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis van de gemeente Amsterdam. Daar behoorde het trambedrijf tot en met 2006 immers toe.
We realiseren ons ten zeerste dat deze verschrikkelijke episode in de geschiedenis van onze stad nog altijd heel veel pijn doet. Dat er nog altijd veel verdriet en boosheid is bij overlevenden van de Holocaust en bij nabestaanden van de omgebrachte Joodse Nederlanders. De rol van het gemeentevervoerbedrijf als afdeling van de gemeente Amsterdam moet dus zorgvuldig worden uitgezocht, want we beseffen dat het verleden van het openbaar vervoer in Amsterdam onvoltooid is, zolang niet alle feiten en omstandigheden in samenhang zijn onderzocht en worden vastgesteld.
Het boek en de documentaire lopen vooruit op het uitgebreide onderzoek van NIOD, dat in opdracht van de gemeente in 2020 is gestart en de rol van de gemeente Amsterdam – en haar afdelingen – gedurende de Tweede Wereldoorlog onderzoekt. Niet voor niets benadrukte het NIOD in het vooronderzoek dat het niet wenselijk is om het gemeentevervoerbedrijf als een aparte dienst te bestuderen omdat het, zo mag duidelijk zijn, niet als onafhankelijke organisatie opereerde, maar deel uitmaakte van een gemeentelijk apparaat dat ook op andere manieren werd ingezet bij de uitsluiting van Joden. We kunnen niet genoeg benadrukken hoe verschrikkelijk het is dat dit is gebeurd en het is goed dat hier nu een boek en een documentaire over zijn gemaakt. Het NIOD-onderzoek moet nu snel maar zorgvuldig worden afgerond. Wij verwelkomen dat alle feiten op tafel komen te liggen. Samen met de gemeente gaan we in gesprek met de vertegenwoordiging van de Joodse gemeenschap in Amsterdam.
GVB reaction to Lost City
The poignant book and documentary ”Verdwenen stad” (Lost City) about how the Jewish population was taken by tram from Amsterdam, in which the authors and film makers outline the role played by the Amsterdam municipal tram during World War II, including sending invoices, fills us with horror.
The history of the Amsterdam municipal tram is inextricably linked with the history of the City of Amsterdam. The tram company belonged to the municipality up until 2006.
We are acutely aware that this terrible episode in our city’s history still causes great pain. That there is still great sadness and anger among Holocaust survivors and relatives of the murdered Jewish Dutch citizens. The role of the municipal transport company as a department of the City of Amsterdam must therefore be examined carefully, as we realise that the past of public transport in Amsterdam will be unfinished until all the facts and circumstances are examined and established in context.
The book and documentary anticipate the extensive research of NIOD (Institute for War, Holocaust and Genocide Studies), which was commissioned by the City of Amsterdam in 2020 to examine the role of the municipality – and its departments – during World War II. Not without reason, the NIOD emphasised in its preliminary investigation that it is not appropriate to study the municipal transport company as a separate entity because, it should be clear, it did not operate as an independent organisation, but was part of a municipal apparatus that was also used in other ways in the exclusion of Jews. We cannot stress enough how terrible it is that this took place, and we welcome the book and documentary that have been made about it. The NIOD investigation must now be completed quickly but carefully. We will be glad to have all the facts on the table. Together with the municipality, we are engaging in discussion with the representatives of the Jewish community in Amsterdam.