Misschien was het je al opgevallen, onze nieuwe kaartautomaten. Deze zomer zijn de eerste 120 nieuwe automaten geïnstalleerd bij bushaltes en op metrostations. Binnenkort komen er nog 11 automaten bij. Wat komt er allemaal bij kijken voordat deze nieuwe Ticket Vending Machines, zoals ze eigenlijk heten, in gebruik kunnen worden genomen?
Gebruikersgemak centraal
Projectleider Sigyn Wichers: “Het begint natuurlijk met het ontwerp. Onze vorige automaten waren niet helemaal zoals we hadden gehoopt. Naast dat ze storingsgevoelig waren, waren ze ook niet heel gebruiksvriendelijk. Het scherm werkte niet intuïtief en bijvoorbeeld het toetsenpaneeltje voor de pinpas zat heel laag, ongeveer op kniehoogte. Voor mensen in een rolstoel natuurlijk heel fijn, maar voor het overgrote deel van de reizigers niet. Dat moest anders, vonden we. Het gebruikersgemak moet centraal staan.”
Nieuwe kaartautomaat op tramhalte
Nieuwe manier van ontwerpen
GVB besloot industrieel ontwerper aan de TU Delft én deskundige op het gebied van de OV-chipkaart, Jasper van Kuijk, te vragen om mee te kijken. Ook hebben we veldonderzoek gedaan en een gebruikerstest. Hieruit bleek helder dat de huidige automaten niet goed werken voor reizigers. Wichers: “Een verkoopautomaat moet vooral gemakkelijk in het gebruik zijn. De stappen die je moet doorlopen, moeten logisch zijn. Dat voorkomt niet alleen stress en ergernis bij de reiziger, maar bevordert ook de doorstroming.” Daarom is een ontwerpbureau Fabrique ingeschakeld om zowel de verkoopautomaat zelf als de schermen te ontwerpen.
In het ontwerp was het gebruiksgemak van de reiziger het uitgangspunt. De automaat moet intuïtief bediend kunnen worden, zonder dat reizigers eerst moeten zoeken wat ze nodig hebben of stickers moeten lezen. Om te verzekeren dat het ontwerp ook daadwerkelijk voldeed is drie keer getest met reizigers. Twee testen vonden plaats op metrostation Amsterdam Centraal, omdat daar allerlei soorten reizigers komen: forensen, scholieren, studenten, toeristen, man, vrouw, jong, oud.
Nieuwe kaartautomaat op metrostation Strandvliet
Bij de aanbesteding is, naast een uitgebreid Programma van Eisen, ook het ontwerp ingebracht. Dat was, 3 jaar geleden, in de branche van kaartverkoopautomaten nog nooit eerder gebeurd. Dit ontwerp bleef gedurende de hele procedure het uitgangspunt. “Met succes”, zegt Wichers. “Fabrikanten zijn vooral heel goede ingenieurs. Zij leveren apparaten die bestand zijn tegen vocht, vuil en vandalisme. Daar ligt hun expertise, maar de reizigers staan niet centraal. Dat hebben we door deze nieuwe aanpak ondervangen. Bij de gunning was één van de belangrijkste criteria hoe dicht de leverancier met zijn ontwerp bij het door GVB ingebrachte ontwerp bleef.”
Installatie en testen voor ingebruikname
Na het hele proces van specificeren, opstellen van eisen, ontwerpen, reizigersonderzoek kwamen begin dit jaar de eerste automaten het testplatform van GVB op de Arlandaweg binnen. Pas na het slagen van de testen op deze eerste automaten begint de laatste fase: het installeren en testen op locatie.
Op metrostations zijn de oude automaten vervangen door nieuwe automaten. Wichers: “We hebben ervoor gezorgd dat de vervanging zoveel mogelijk binnen een dag gedaan is, zodat reizigers zo snel mogelijk weer een kaartje op de vertrouwde plek konden kopen. Wichers: “Na installatie kunnen we helaas niet op een aan-knop drukken en ze doen het. We moeten netwerkverbindingen realiseren, want de automaten communiceren voor het grootste deel via een 4G-router. De leverancier moet alle software installeren. Als dat allemaal gelukt is, gaan we de kaartautomaat vullen met papieren kaartjes, bonpapier en contant geld. Dan testen we onder meer nog of met contant geld en pin betalen soepel loopt. Pas als dat allemaal goed gaat, wordt de nieuwe automaat in gebruik genomen.”